Zo fiets je over kasseien (de handleiding voor niet-wielrenners)

Wat voor enkele beroepsrenners en hun supporters het hoogtepunt van het jaar is, is voor de meeste fietsers gewoon dagelijkse kost. Elke stad of dorp heeft wel ergens één klein kasseistrookje liggen, sommige binnenstadwegen kennen niets anders. Nogal wat fietsers vinden die schuddende kinderkopjes behoorlijk irritant, maar geef toe: ze zijn gewoon veel te mooi om weg te halen en in te ruilen voor asfalt. Bovendien bestaan er een paar eenvoudige trucjes om het fietsen over kasseien aangenamer te maken.

Over kasseien fietsen is pure fysica. Hoe sneller je fietst, hoe minder je schokt. Hoe dat komt vraagt wat kennis van trillingsleer en een fenomeen dat we in de fysica ‘resonantie’ noemen, en over dergelijke kennis beschikt Charles Dauwe. Hij is emeritus hoogleraar fysica aan de Universiteit Gent, maar sinds enkele jaren in wieler/fietsminnende milieus beter bekend als professor in de “fietsica”. Uit liefde voor de fiets en de fysica die erin zit, richtte Charles de website fietsica.be op, waarop elke tangens of vierkantswortel die in een fiets zit staat beschreven. Ik vroeg hem een tijd terug waarom je nu eigenlijk snel over kasseien moet fietsen:

‘Elk ding, dus ook een fietser, heeft een eigen frequentie, bijvoorbeeld 40 Hertz. De gemiddelde breedte van een kassei is 15 centimeter, ze zijn lichtjes afgerond en liggen naast elkaar met eenhoogteverschil van een paar millimeter. Wanneer deze fietser aan vijf kilometer per uur over de kasseien fietst, krijgen voor- en achterwiel ongeveer 9 stoten per seconde, of een gemiddelde frequentie van 9 Hertz. Die frequentie is veel lager dan de frequentie van de fietser, en dus voelt die elke kassei. Aan 22 km/u is de stootfrequentie precies gelijk aan de eigen frequentie. Dat zorgt voor resonantie waardoor de trillingen versterkt worden en de fietser heel hevig in het zadel zit te schudden. De enige remedie is nog harder gaan fietsen zodat de stootfrequentie veel hoger is dan de eigen frequentie. Dan top je de kasseien gewoon af en vlieg je erover.’

Blijven zitten tijdens het schudden

Ga niet rechtstaan op de trappers om sneller te fietsen over kasseien, dat maakt het alleen lastiger en onhandiger. Blijf gewoon zitten in het zadel, en zet zoveel mogelijk macht op de pedalen door bijvoorbeeld naar een zwaardere versnelling te schakelen.

Losse handjes aan het stuur

Je kan er ook voor zorgen dat de trillingen van de kasseien zo min mogelijk worden doorgeven aan je schouders en nek. Door het stuur licht en soepel vast te houden, laat je de fiets de meeste schokken opvangen vooraleer ze zich in je lichaam verplaatsen.

Slagroomtaarten en koelkasten

Je eigen lichaam is trouwens de beste schokdemper die je ooit op je fiets zal installeren. Breekbare spullen – een taart of glazen – vervoer je daarom het veiligst in een rugzak over kasseien. Op de slechtste stukken kan je dan – tegen een eerdere tip in dit lijstje in – gaan rechtstaan uit het zadel om de inhoud van je rugzak zo ver mogelijk van het getril te houden. Maar weet ook dat de meeste aankopen veel sterker zijn dan je denkt. Voor eieren is een speciale behandeling bijvoorbeeld niet nodig. Ik heb er nog nooit eentje gebroken in mijn fietstas. En onder andere in Antwerpen brengt een taartenbakster haar creaties ongeschonden, en over kasseien, met de fiets tot bij haar klanten. Sander van Cargo Vélo trok een eindje terug voor mij een koelkast over de Gentse kasseien.